Tapu iptal ve tescil davaları, önalım, ortaklığın giderilmesi, taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri ve bu sözleşmelerin feshi, arsa tahsisi gibi mülkiyet haklarını ilgilendiren davalardır. Hukuki nitelikleri ve yargılamalarda elde edilmek istenen faydalar göz önünde bulundurularak bu davaların her biri için titiz bir hazırlık sürecinin yürütülmesi gerekir. Bu hazırlık sürecine taşınmazın tapu kaydı ve emsal yargı kararlarının incelenmesi dahil olduğu gibi yargılama aşamalarındaki tanık dinleme, taşınmaz başında keşif yapılması ve taşınmaz ile ilgili bilirkişi incelemesi yapılması gibi süreçlerin henüz dava açılmadan önce tasarlanması da girmektedir. Hazırlık aşamalarında yargılama sonucunda ulaşılmak istenen hedefe göre iyi bir planlama yapılmaması halinde başta uzun yargılama süreçlerine maruz kalmak olmak üzere mülkiyet hakkının kaybına yol açacak nitelikte sonuçlarla karşılaşılması olasıdır.

Sözleşme iki ya da daha fazla gerçek veya tüzel kişinin birbirine karşı haklar kazandığı veya yükümlülük altına girdikleri anlaşmalardır. Hukuki ihtilaflara sıkça konu olan sözleşmelerde en az iki taraf bulunur ve bu taraflardan biri alacaklı, diğer ise borçlu olarak nitelendirilir. Sözleşmeler hukukunun kapsamına; sözleşmenin kurulması, geçersizliği, sona ermesi, feshi, iptali, sözleşmeden dönülmesi, tarafların yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda başvurulabilecek yollar ve talep edilebilecek haklar, buna karşın sözleşmenin diğer tarafının ileri sürebileceği ve talep edebileceği haklar, sözleşmeden doğan zararlar ve cezai şart gibi kavramların tamamı girmektedir. Taraflara sözleşme ile tanınan hakların ileri sürülebilmesi ve savunulabilmesi ise gerek özel hükümler gerekse de genel hükümler ile koruma altına alınan hakların bilinmesini ve bu alanların tamamına hakim olmayı zorunlu kılmaktadır.

İnşaat sözleşmeleri, hukuk sistemimizin benimsediği sözleşme serbestisi ilkesinden hareketle değişik şekillerde düzenlenebilmekle birlikte genel olarak müteahhidin, bir yapı meydana getirip teslim etmeyi, buna karşılık olarak da iş sahibinin ise bir bedel ödemeyi veya inşa edilecek yapıdan arsa payı/bağımsız bölüm vermeyi borçlandığı sözleşmelerdir. İcrası uzun bir zaman dilimine yayılabilen bu sözleşmeler, Borçlar Kanunu, Medeni Kanun, İmar Kanunu ve Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun gibi birçok kanunda yer alan düzenlemelerle bağlantılıdır. Bu nedenle özellikle kurulması aşamasında tarafların hak ve yükümlülüklerinin titizlikle ele alınarak sözleşme kapsamına dahil edilmesi gerekir. Tarafları arasında değişik ve çok sayıda uyuşmazlıkların ortaya çıkabileceği bu sözleşmelerin tüm aşamalarında yetkin hukukçulardan destek almak önem arz etmektedir.

Ülkemizde, afetlerin yarattığı yıkımları önlemek amacıyla 2012 yılında 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir. Kentsel Dönüşüm Kanunu olarak da bilinen bu Kanun ile riskli yapı, riskli alan ve rezerv alanlarda sağlıklı ve güvenli bir yaşama çevresini oluşturmak amacıyla güçlendirme, tasfiye, yıkım ve yeniden yapıma ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Afet riski altında bulunan alanların (riskli alan ve rezerv alanın) yanı sıra bu alanların dışında kalan riskli yapıların tespitinden başlayarak, kentsel dönüşüm uygulamalarının yürütülmesi ve tamamlanmasına kadar geçen aşamalarda her bir duruma özgü yöntemlerin izlenmesi gerekmektedir. Riskli alan, rezerv alan ve riskli yapılarla ilgili çeşitlilik gösteren bu durumlar, uyuşmazlıkların çözümünde de takip edilmesi gereken yolların farklılaşmasına neden olabilmektedir. Özellikle dönüşüm uygulamalarına rıza göstermeyen pay sahiplerinin haklarının korunması başta olmak üzere birçok uyuşmazlıkların söz konusu olabildiği bu alanda, Asliye Hukuk ve Sulh Hukuk Mahkemelerinin yanı sıra İdare Mahkemeleri nezdinde görülen çeşitli dava türleri bulunmaktadır.

Ticaret Hukuku; geniş anlamı ile ticari faaliyetlere ilişkin tüm ilişki ve durumlara uygulanan hukuk dalıdır. Oldukça kapsamlı olan ve bağımsız niteliği haiz ticaret hukuku, borçlar hukuku ve medeni hukuk ile de ilişkili bir hukuk dalıdır. TTK’da düzenlenen alanların yanı sıra sosyal ve ekonomik hayatın değişime uğraması ve globalleşen dünyaya ayak uydurma ihtiyacının bir sonucu olarak ard arda özel kanunlar ile de düzenlemeler yapılmıştır. Bu bakımdan ticaret hukuku geniş bir alana yayılmaktadır ve her bir alan mevzuatta sıkı hükümlere bağlanmıştır. Gerek bu durum gerekse de ticari faaliyetlerin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi bakımından tüm bu faaliyetlerin hukuk kuralları çerçevesinde yürütülmesi gerekir.

Aile hukuku, kişilerin aile ilişkilerini düzenleyen medeni hukukun alt dallarından biridir. Bu hukuk dalının içerisine nişanlanma, evlenmenin koşulları ve hükümleri, boşanma ve sonuçları, mal rejimleri, aile konutu, soybağının kurulması, evlat edinme, velayet, kadın ve çocuğun hakları, nafaka, vesayet, kayyımlık gibi çeşitli konular girmektedir. Bu konuların her biri mevzuatta kendine özgü hükümlere tabi olmakla birlikte konu edilecekleri uyuşmazlıkların çözüm yolları, yargılama süreçleri ve sonuçları da farklılık göstermektedir. Örneğin anlaşmalı boşanma durumunda yargılama kısa sürede tamamlanmakta ve boşanmanın velayet, nafaka, maddi ve manevi tazminat gibi sonuçları ile mal rejiminin tasfiyesi konularında taraflar belirleyici olabilmektedir. Buna karşın çekişmeli boşanmanın söz konusu durumlarda ise hem yargılama süresi hem de boşanma kararının verilmesi durumunda taraflar bakımdan oluşabilecek sonuçlar, taraflar arasındaki ilişki dinamiğine, evlilik birlikteliğinin sonlanmasında tarafların kusur oranları ile haklılık durumlarının tespitine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Aile hukuku kapsamındaki yargılamalar uyuşmazlık konusu olayın spesifik olarak ele alındığı davalardan olduğundan her olayın kendine özgü yollarla çözüme kavuşturulması ve hukuki süreçlerin bu dinamikler çerçevesinde ele alınması gerekir.

Miras hukuku, gerçek bir kişinin ölümünün ardından malvarlıklarının dağıtımı ile mirasçıların haklarını düzenleyen hukuk dalıdır. Kişinin ölümü ile mülkiyet sona ermediğinden onun sahip olduğu hak ve borçların, kendisinden sonra kime, ne şekilde ve hangi oranlarda dağıtılacağına ilişkin hukuki durumları düzenlemektedir. Bu kapsamda mal paylaşımı, vasiyetnamenin/miras sözleşmesinin iptali, mirastan mal kaçırma (muris muvazaası), terekenin tespiti, mirasçılıktan çıkarma, ortaklığın giderilmesi, mirasın denkleştirilmesi, mirasın reddi ve mirasçının saklı payının ihlal edilmesi sebebiyle tenkis davası gibi birçok dava türü gündeme gelebilmektedir. Vefatından sonraki süreçte miras bırakanın malvarlığı üzerindeki iradesini göz ardı etmeden, mirasçıların haklarının dağıtılabilmesi için mevzuat ve uygulama bilgisine hakim olmak gerekir.

İşçi ile işveren arasındaki hak ve yükümlülükleri düzenleyen iş hukuku, iş sözleşmeleri, bu sözleşmelerin kurulması ve sona ermesi, çalışma koşulları, iş sağlığı ve güvenliği, işçi ve işveren sendikaları ile grev ve lokavt gibi hususları ihtiva eder. İş sözleşmenin feshi halinde gündeme gelebilecek olan kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ayrımcılık tazminatı, kötüniyet tazminatı ve manevi tazminat gibi tazminatlar ile fazla mesai, hafta tatili, yıllık izin, bayram ve genel tatil, prim/ikramiye, yol, yemek, eğitim ve çocuk yardımı gibi alacaklar talep konusu edilebilir.

Ayrıca işçi, haksız bir şekilde işten çıkarıldığı veya haklı bir sebep bulunmadan istifa ettirildiği durumlarda işe iade davası; sigortasız olarak çalıştırıldığı dönemleri sigortalı hale getirebilmek amacıyla hizmet tespit davası; işyerinde veya işyeri dışında olsa bile iş ile ilgili olarak geçirdiği bir kaza sonucunda uğradığı zararın tazmini amacıyla tazminat davası açabilir. Görüldüğü üzere bu hukuk dalı bünyesinde çeşitli dava türlerini barındırmaktadır. Tarafların haklarının korunması bakımından iş ilişkisinin kurulmasından itibaren tüm süreçlerde mevzuat ve yargı uygulamaları dikkate alınmalıdır.

Kiraya veren ile kiracı arasında kira ile ilgili yasal düzenlemeleri ihtiva eden kira hukuku ile ilgili olarak uygulamada çoğunlukla kira tespit ve uyarlama davaları ile tahliye davaları ile karşılaşılmaktadır. Kira sözleşmelerinde tarafların düzenleme altına aldıkları hükümler, kira ilişkisinin devamı ve sonlanmasında belirleyici olduğundan sözleşmenin kurulması aşamasında dikkat edilmesi gerekir.

Her ne kadar kira sözleşmeleri denince akla ilk olarak konut ve iş yeri kiraları geliyor olsa da kira sözleşmesi bunlarla sınırlı değildir. Bununla birlikte Borçlar Kanunu’nda kira ilişkileri ayrı ve ayrıntılı düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre kiraya ilişkin davaların belirli sürelerde açılması, bazı hallerde dava açılmadan önce sözleşmenin diğer tarafına ihtarname çekilmesi zorunludur. Kira ilişkinin esasına ilişkin hususlar bir yana kanunda düzenlenen sıkı şekil şartları dahi açılacak davada hayati öneme sahiptir ve bu şartları taşımayan davalar reddedilmektedir.

Olumsuz etkilerini her geçen gün artan bir ivme ile hissettiğimiz iklim değişikliği ile ilgili olarak uluslararası alanda uzun bir süreden beri çeşitli çalışmalar ve yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Bu düzenlemelerden ülkemizi de ilgilendiren ve 2016 yılında yürürlüğe giren Paris Anlaşması ile, insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının atmosfere salınımlarının azaltılması ve iklim değişikliğine yönelik yeni önlemlerin alınması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda küresel sıcaklık artışının sanayileşme öncesi dönemle kıyaslandığında 2°C’nin olabildiğince altında tutulması hedeflenmiştir. Ülkemiz de bu anlaşmaya taraf olup nihai olarak 2053 yılı için net sıfır emisyon hedefini ilan etmiştir.

Söz konusu gelişmeler çerçevesinde ülkemizde İklim Kanunu’nun büyük oranda tamamlandığı ve 2024 yılı sonuna kadar yayımlanacağı belirtilmiştir. Buna göre, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyumun sağlanabilmesi amacıyla emisyon ticaret sistemi, karbon fiyatlandırma mekanizmaları ve sektöre özel düzenlemelerin getirileceği anlaşılmaktadır.

İklim değişikliği etkilerinin hem geniş bir alana yayılarak hem de derinleşerek kendisini hissettireceği gerçekliği, bu hukuk dalının sadece ticari açıdan şirketlerle ve ticaret hukuku ile bağlantılı olmayacağını, hızla insan hakları, orman, maden, deniz ve göçmen hukuku gibi anların da sürece dahlini zorunlu kılacağını göstermektedir. Bu nedenle iklim hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda, güncel gelişmeleri takip eden ve multidisipliner çalışmalara hakim olan hukukçulardan destek almak önemli olacaktır.